Dry January zit er weer op. De uit Groot-Brittannië overgewaaide campagne om een maand geen alcohol te drinken, is ook hier inmiddels behoorlijk ingeburgerd. Het idee erachter is dat mensen daardoor bewuster met drank omgaan.
Rotterdam drankstad?
Rotterdam heeft lang de reputatie een drankzuchtige stad te zijn. Aan het eind van de 19de eeuw gaat er hier jaarlijks per hoofd van de bevolking meer dan vijftien liter alcohol doorheen. Zeker in de Rotterdamse haven wordt stevig gedronken, vooral sterke drank zoals jenever. Dat komt mede doordat de lonen van de havenarbeiders vaak in de kroeg worden uitbetaald. Landelijk ligt de alcoholconsumptie op zeven liter per persoon.
Vroege initiatieven
In diezelfde tijd ontstaan ook allerlei initiateven om het drankgebruik tegen te gaan. Al in 1838 is in Rotterdam een Afschaffings-Genootschap opgericht, dat onder het motto ‘niet schenken, niet drinken’, de strijd aanbindt met de alcohol. Maar deze beweging vindt weinig weerklank. Vooral in hogere kringen wordt het genootschap gezien als te volks en te radicaal.
De drankbestrijders die rond 1890 aantreden, zijn succesvoller. Zij combineren hun pleidooien voor geheelonthouding met acties om de politiek te beïnvloeden en allerlei praktische maatregelen zoals het opzetten van koffiehuizen in de buurt van havens en industrieterreinen. Daar kunnen arbeiders in een prettige sfeer alcoholvrij pauzeren.
Afname alcoholconsumptie
Vanaf ongeveer 1900 neemt de alcoholconsumptie in Nederland geleidelijk af. Behalve door de acties van de drankbestrijders, komt dat vooral door beperkende wetgeving en accijnsverhogingen. Ook de groeiende bestaanszekerheid speelt een rol.
Opleving
Vanaf de jaren zestig begint het drankgebruik echter opnieuw op te lopen, zij het dat de jenever inmiddels is ingeruild voor bier en wijn.
Sindsdien staat het terugdringen van de alcoholconsumptie weer hoog op de maatschappelijke agenda. De drankbestrijders van weleer spelen daarbij geen rol van betekenis meer. Voor zover hun organisaties nog bestaan, houden die zich bezig met onderzoek en voorlichting.
De afbeelding
De afbeelding is een affiche van Albert Pieter Hahn jr. uit 1930 ter promotie van de Blauwe Week, de jaarlijks campagne voor geheelonthouding van de Nationale Commissie tegen Alcoholisme. De tekst leest: 'Helpt mee! Ons land moet drankvrij!'
