De bron
De bron is een pagina uit het bevrijdingsnummer van de illegale krant De Vrije Pers uit september 1945. Deze speciale editie beschrijft de levensverhalen van enkele verzetsstrijders die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen, waaronder ook dat van Samuel 'Paul' Esmeijer.
Opleiding tot inspecteur
Samuel wordt geboren op 20 december 1920 in Driebergen. In 1933 verhuist hij met zijn familie naar Rotterdam. Na zijn opleiding aan de HBS in de Afrikaanderwijk te hebben voltooid in 1941 meldt hij zich bij de politie in Driebergen. Daar wordt hij opgeleid tot inspecteur.
Verzet
De oorlog is echter in volle gang en Samuel raakt actief binnen het verzet. Zo waarschuwt hij meerdere malen de verzetsmensen voor naderende politieacties in Driebergen. Het politiekorps weet al gauw dat ergens een lek zit. Het wordt steeds moeilijker voor Samuel om zijn positie binnen het korps te behouden. Ook hoort hij dat hij naar Duitsland moet om omgeschoold te worden als onderdeel van de politieopleiding. In 1943 verlaat hij het politiekorps. Het is onduidelijk of hij zelf zijn baan opzegt of dat hij ontslagen wordt. Misschien is men erachter gekomen dat het lek bij hem zit of ziet Samuel de bui al hangen en wil hij niet naar Duitsland.
Trouw
In de herfst van 1943 gaat Samuel terug naar Rotterdam om zijn illegale activiteiten in het verzet voort te zetten. Hij wordt lid van de organisatie Trouw en neemt de schuilnaam Paul aan. Zijn ervaring bij het politiekorps komt hier goed van pas. In verband met meerdere arrestaties weet Samuel wat recherchewerk te verrichten. Ook wordt hij een expert op het gebied van overvallen, hij heeft "feeling voor dit werk". Bekende overvallen zijn die op het Huis van Bewaring op de Noordsingel, het Hoofdbureau van politie aan het Haagsche Veer en het Distributiekantoor op het Afrikaanderplein.
De inbraak op de Noordsingel wordt beschreven in het artikel uit De Vrije Pers:
"Na doorgang door de directeurswoning te hebben geforceerd werden enkele bewakers medegenomen om de cellen te openen. Toen Sam met zijn helpers en bevrijde gevangen de straat aan den eenen kant verliet, verscheen aan den anderen kant een troep gewapende Marechaussee en Schalkhaar-menschen. Dit was door het oog van een naald."
Leider van de LKP
Vanaf mei 1944 wordt de 23-jarige Samuel provinciaal leider van de LKP in Zuid-Holland. De LKP (Landelijke Knokploegen) wordt op 14 augustus 1943 opgericht. Al verschillende knokploegen helpen onderduikers in het verkrijgen van persoonsbewijzen en bonkaarten. Omdat de behoefte van hulp aan onderduikers groeit, wordt besloten de centrale LKP op te zetten die alle knokploegen verenigt. Wanneer Samuel provinciaal leider wordt, telt de LKP ongeveer 600 leden.
Dolle Dinsdag
Wanneer de geruchten over de naderende geallieerden Rotterdam bereiken zijn Samuel en zijn mannen er klaar voor:
"Zoo kwam de 5e September 1944. [...] Paul (Samuel) stond klaar met een handjevol mannen, bewapend met elk één pistool, om den strijd aan te binden met iederen Duitscher. Hij en zijn mannen, zij zouden hun leven geven voor het vaderland. Het moest, het kon niet anders."
Laatste reis
Op 22 november 1944 worden meerdere bekenden van Samuel uit het verzet gearresteerd in Utrecht en opgesloten in Apeldoorn. Er wordt een plan gesmeed om ze te bevrijden. Met Jan van Bijnen en chauffeur Huib Verschoor reist Samuel op 28 november naar Apeldoorn om de situatie te verkennen. Door een Duitse patrouille worden ze aangesproken. Tijdens de fouillering escaleert het tot een vuurgevecht waarbij Samuel meteen wordt doodgeschoten. Jan van Bijnen zal een dag later aan zijn verwondingen overlijden. Huib Verschoor wordt gearresteerd en zal tijdens een transport naar een ander concentratiekamp overlijden.
