Anneke bekeert zich tot de wederdopers
Anneke Esaiasdr Jans of Anneken Jans is een jonge strijdvaardige vrouw uit Brielle die zich in 1534 bekeert tot de wederdopers. Deze fanatieke religieuze stroming ontstaat tijdens de Reformatie uit onvrede jegens het machtsmisbruik door de katholieke kerk. Ze geloven dat alleen een volwassene de beslissing kan nemen om gedoopt te worden. In die tijd betekent dat twee keer laten dopen, de eerste keer is bij geboorte, vandaar het woord wederdoop.
Wederdopers zorgen voor onrust
Ze worden fel vervolgd vanwege hun godsdienstige en maatschappelijke denkbeelden. Op het bekeren tot wederdoper staat vanaf 1535 de doodstraf. Vooral in Münster (onder leiding van Jan van Leiden) en Amsterdam heeft een verbeten strijd gewoed. In Rotterdam zorgen ze voor veel onrust maar worden ze niet fanatiek vervolgd.
Anneke wordt herkend en verraden
Anneken Jans, die naar Londen is gevlucht, keert in december 1538 terug. Waarschijnlijk om in Delft David Jorisz, een invloedrijke doperse leider, te ontmoeten. Zij reist met Christina Michiel Barentsdr, een Leuvense geloofsgenote. Als zij tussen IJsselmonde en Rotterdam geestelijke liederen zingen, worden ze herkend door een man uit Brielle, die de autoriteiten inlicht. Ze worden aangehouden als ze op de boot naar Delft willen stappen. Anneken en Christina worden op 24 januari 1539 verdronken bij de Delftse Poort. Anneken is begraven in de ongewijde grond van het ‘Roode Zant’ bij Rotterdam. Mogelijk heeft zij nog 27 Delftse dopers verraden, die in de loop van het jaar zijn geëxecuteerd. Onder hen Marietje Jan de Gortersdr, de moeder van David Jorisz.
Hoe gaat het verder?
Met haar 14 maanden oude zoontje Esaias de Lindt loopt het goed af. Hij groeit op in een bakkersgezin en wordt burgemeester van Rotterdam en brouwer van het Ankerbier. Ook raakt hij goed bevriend met de raadspensionaris Johan van Oldenbarnevelt.
Het verhaal over Anneken
Anneke Jans is vooral bekend vanwege twee teksten, die David Jorisz in het jaar van haar dood nog heeft laten uitgeven, inclusief een brief van hemzelf over de geloofsvervolgingen in Delft. In de Martelaarspiegel van Van Braght (1685) wordt voor het eerst melding gemaakt van haar tragisch einde. Onderstaande afbeelding is daaruit afkomstig.
Doet dit verhaal je aan andere religieuze stromingen denken? Zo ja, aan welke?
